“Cumhuriyetin İlk Döneminde Mevlânâ Mütercimleri”

Türkiye Yazarlar Birliği Konya Şubesi’nin düzenlediği “Cumhuriyetin İlk Döneminde
Mevlânâ Mütercimleri” konulu panelde Prof. Dr. Sayar ile Doç. Dr. Şafak konuştu:
Hz. Mevlânâ’nın eserlerinde Sultan Veled’in izleri de var
Türkiye Yazarlar Birliği (TYB) Konya Şubesi’nin 2023 yılı kültürel etkinliklerinin
dokuzuncusu olan ve İstanbul Üniversitesi emekli öğretim üyelerinden Prof. Dr. Ahmet Güner
Sayar ile uzun yıllar Konya’da Selçuk Üniversitesi bünyesinde Mevlâna alanında çalışmalar
yapan Kırıkkale Üniversitesi öğretim üyesi Doç.Dr. Yakup Şafak’ın konuşmacı olarak
katıldığı “Cumhuriyetin İlk Döneminde Mevlânâ Mütercimleri” konulu panel İl Halk
Kütüphanesi Salonunda yapıldı.
Hz. Mevlâna ailesinin Konya’yı teşriflerinin (3 Mayıs 1228) 795. yıldönümü; Hz.
Mevlâna’nın vefatının 750. yılı münasebeti ile Cumhurbaşkanlığımız tarafından ilan edilen
“Mevlâna Yılı” ve Cumhuriyetimizin 100. yılı anısına icra edilen ve Prof.Dr. Nuri
Şimşekler’in düzenleyici ve yöneticisi olduğu programda Cumhuriyet döneminde Mevlâna
eserlerinin ilk mütercimleri olan Hasan-Âli Yücel, Abdülbâki Gölpınarlı, Feridun Nâfiz
Uzluk, Veled Çelebi İzbudak ve Ahmed Remzî Dede’nin çalışmaları anlatıldı. Programa
Konya Valisi Vahdettin Özkan, Milletvekili Prof.Dr. Hacı Ahmet Özdemir, İl Jandarma
Komutanı Tümgeneral Şakir Uslu, Emniyet Müdürü Engin Dinç, Cumhuriyet Başsavcısı Halil
İnal, İl Kültür Müdürü Abdüssettar Yarar, Mevlâna Müzesi Müdürü Dr. Naci Bakırcı, Kültür
ve Turizm Bakanlığı Konya Türk Tasavvuf Müziği Korosu Müdürü Postnişin Fahri Özçakıl,
Uluslararası Mevlâna Vakfı Başkan Vekili ve Hz. Mevlâna’nın 22. Kuşak turunu Esin Çelebi
Bayru, Neslipir Çelebi Sayar, Çelebi ailesinden öğretim üyesi Dr. Ahmed Selâhaddin
Hidayetoğlu ve Dr. Taha Hidayetoğlu, Mevlâna ve Mevlevilik alanında çalışmalar yapan İl
Kültür ve Turizm Eski Müdürü Dr. Mustafa Çıpan da katıldı.
Akademisyenler, araştırmacılar, öğrencilerin ilgi gösterdiği programın açılışını yapan
Prof.Dr. Şimşekler Sayar Şafak’a programa katılımları sebebiyle teşekkür ederek “Hz.
Mevlâna, eserleri ve Mevlevilik ile ilgili kendilerinden her zaman istifade ettik, bugün de bize
verecekleri önemli bilgiler olacak” dedi. Mevlâna çevirileri her ne kadar yaygın bir şekilde
neşredilse de çoğunun kes-yapıştır yada diğer çevirilerden özensiz bir şekilde kopyalama ile
yapıldığına dikkat çeken ve çoğunun ticari amaçlı hazırlanmış kitaplar olduğunu belirten
Şimşekler “Günümüzde Hz. Mevlâna’nın eserlerinin Farsça metinlerinden aslına uygun ve
doğru olarak tercüme yapan araştırmacıların sayısı iki elin parmağını geçmeyecek kadar az”
dedi.
Daha sonra bir selamlama konuşması yapan TYB Konya Şubesi Başkanı Ahmet
Köseoğlu da programa katılan protokol mensupları, Çelebi ailesi ve diğer davetlilere teşekkür
ederek, “Hazreti Pir’in Konya'ya geliş yıldönümü çerçevesinde düzenlediğimiz bu programı
gerek Hz. Pir’in hikmetinden, gerekse himmetinden olsa gerek; devlet büyüklerimizle icra
ediyoruz. Bu bizim için çok kıymetli” dedi. Başkan Köseoğlu her yıl mutlaka Hz. Mevlâna ile
ilgili programlar düzenlediklerini belirterek “Bu yıl da Mevlâna Yılı münasebeti ile yıl
içerisinde 3 ayrı program düzenliyoruz” dedi.

Oturumun ilk konuşmacısı Prof. Dr. Ahmet Güner Sayar, Hasan Âli Bey'in Yenikapı
Mevlevihanesi’nde önce kalbi selimini inşa ettiğini; Piri olarak kabul ettiği Hz. Mevlâna’ya
çok bağlı olduğunu ve sonra da bunu gerek Maarif Vekaleti (Milli Eğitim Bakanlığı) sırasında
gerekse tüm yaşamında uyguladığını ifade ederek “Şair ve bestekârdır; ‘Sen bezmimize
geldiğin akşam neler olmaz” adlı eseri besleniyor. İkiz çocukları vardır; biri sonrasında
önemli bir şair olacak olan Can (Yücel) ile Canan kavga ediyorlar. Bakıyor ki çocuklar kavga
ediyor. “Bir Hadise var Can ile Canan arasında” diye de müstesna bir bestesi yapıyor. İşte bu
letafet ve zerafet, bu olumlu bakış açısı onun Mevlevi oluşuna en büyük delillerden biridir.
Yenikapı Mevlevihanesi’nin Sultan Abdülhamid’e olan muhalifliği; Abdülhamid mutlak
monarşinin sesi iken Yenikapı Meşruti monarşinin sesidir. Bunu görüyor ve orada abi dediği
biri var, Galatasaray'dan mezun; Fransız İhtilali kebirini, ihtilalin ustalarını Hasan Ali'ye
anlatıyor” dedi.
Prof.Dr. Sayar konuşmasının ikinci bölümünde ise Mevlâna’nın bütün eserlerini
Türkçe’ye çeviren tek kişi konumundaki Abdülbaki Gölpınarlı ile olan tanışıklığını, karşılıklı
istişarelerini ve kendisinden oldukça etkilendiğini aktardı ve Gölpınarlı’nın eserleri
konusunda kısa tespitlerde bulundu.
Sözlerine, Hüsamettin Çelebi’nin çok sadakatli bir insan olduğuna vurgu yaparak
başlayan Doç. Dr. Şafak ise “Elinden gelse Hz. Mevlânâ’nın yazdığı metinlerde bir nokta bile
değiştirmek istemiyor, böyle bir sadakati var ama Sultan Veled, ‘Bu misyon çok büyükmüş.
Bunun için ne yapılsa azdır. Ben gerekirse de müdahale edeceğim’ diyor. Ve hatta ben
inanıyorum ki babasıyla da bu konularda istişare ediyor. Hatta az da olsa fikir tartışması,
münazara yapıyor; ‘Babacığım şöyle söylesek daha iyi olmaz mı, şuraya şu hikâyeye şunu
eklesek olmaz mı?’ diye tartıştıklarına inanıyorum” dedi. O zamanın nüshaları arasında
epeyce gezdiğine de vurgu yapan Şafak “Selçuklu döneminde yazılmış eserler ve insanlar
arasında epey dolaştım; orada onların bütün izleri görülüyor” diye konuştu.
Konuşmasının devamında Mevlâna eserlerinin Türkçe’ye çevirisi ve gerek Farsça
metinlerin gerekse ilgili bazı eserlerin yayınlanmasında büyük katkı ve maddi gayretler sarf
eden Mevlâna ahfadından Tıp Tarihi Profesörü Dr. Feridun Nâfiz Uzluk, Hz. Mevlâna
soyundan gelen, Konya Mevlâna dergâhında postta Makam Çelebiliği yapan ve birçok kez
milletvekili olarak Mecliste bulunup Türk Dil Kurumu’nda da önemli çalışmalar yapan
Atatürk’ün de yakın dostlarından Veled Çelebi İzbudak ve çeşitli Mevlevihanelerde şeyhlik
yapıp, son olarak Üsküdar Mevlevihanesi şeyhi olan ve mezarı Kayseri’de bulunan şair
Ahmed Remzî Dede ve çalışmaları hakkında bilgiler aktardı.
TYB Konya Şubesi’nin sosyal medya hesaplarından canlı yayınlanan program sonunda
Prof.Dr. Ahmet Güner Sayar’a Mevlâna Türbesi Tac Kapısını sembolize eden minyatürden
oluşan plâket ile katılım beratını TYB Konya Şubesi Başkanı Ahmet Köseoğlu ve Esin
Çelebi, Doç.Dr. Yakup Şafak’ın plâketi ile katılım beratını da Milletvekili Prof.Dr Hacı
Ahmet Özdemir ve Neslipir Çelebi Sayar takdim etti.